“Wat fijn om u te ontmoeten” zei ze terwijl ze me oprecht aankeek. En ik dacht alleen maar: “oh help, wat moet ze van me?!” en dook meteen in mijn zakelijke doktersrol.
“Jij bent een onwijs capabele en lieve dokter, maar je houdt er volgens mij niet van als patiënten niet doen wat je wilt”, zei mijn supervisor. Autsch, die deed zeer, want ik vond mezelf altijd zo’n empathische arts. Ben ik ook, maar hij had gelijk, want als een patiënt niet deed wat mijn plan was, dan voelde dat als persoonlijk falen en dan schoot ik meteen in de verdediging als ik die patiënt met mijn supervisor besprak: ingewikkeld karakter, niet-constructieve cognities, beperkte therapietrouw. Luisteren moesten ze, want dan deed ik het dus goed, als dokter.
“Kom je uit even de keuken en aan tafel zitten?” vroeg mijn omgeving. “We willen ook even horen hoe het met jou gaat”. Dat deed ik dan, maar ik vond het ongemakkelijk.
Door deze situaties ben ik mijn manier van contact maken onder de loep gaan nemen. Want ik merkte dat ik het moeilijk vond om echte verbinding te maken met mijn patiënten, en stiekem ook met mensen uit mijn omgeving. Ik verschool met altijd in de zorgmodus, want als persoon voelde ik me kwetsbaar, kon ik falen en – nog erger – afgewezen worden. Mijn zelfbeeld was wankel en dat belemmerde mij om mensen echt te ontmoeten.
Want in mijn ogen is ontmoeten meer dan elkaar tegenkomen of een gesprek voeren. Laat ik het betrekken op mijn werk (lekker veilig in de doktersrol;)): het begint al met elkaar aankijken (deed ik zelden, of altijd maar kort). Dat kan al van alles oproepen: angst, afkeer, onzekerheid, you name it.
Vervolgens zet ik een stap buiten mijn kaders, en probeer ik te kijken door de ogen van een ander. Hem of haar proberen te begrijpen met een open houding – nieuwsgierig – zonder te oordelen over wat ik tegenkom. Ik laat mijn agenda een paar minuten los, want die beperkt me in het luisteren en stuurt mijn gedachten. Gewoon even luisteren en vragen, zonder dat je zelf wat meebrengt, vasthoudt of wilt veranderen. Vervolgens keer ik weer terug naar mijn agenda, rol en energie, want het blijft natuurlijk de hulpvraag of het verhaal van de ander. Ik gebruik de opgedane kennis en begrip om iemand verder te helpen en – desgewenst – advies te geven wat aansluit bij het leven, de denkwijze en de behoeftes van die persoon. Mijn consulten worden hierdoor korter, want ik dring eerder door tot de kern.
Ik kwam erachter dat mijn negatieve overtuigingen over mezelf en mijn moeite met het aangeven van mijn grenzen mij ervan weerhielden om verbinding te maken, en hier heb ik de afgelopen jaren veel in geleerd. Pas toen kon ik me meer openstellen in het contact en was ik in staat echt verbinding maken. Af en toe vind ik het nog spannend – ik ben hierin nog volop lerende – en soms lukt het ook wat minder goed. Al met al heb ik nu veel meer prettige en betekenisvolle consulten én ontmoetingen, ook in mijn privéleven. En die angst voor kwetsbaarheid en afwijzing, die zat vooral in mijn hoofd, en bleek ongegrond.
Ik wil je uitdagen om bij jezelf na te gaan hoe jij mensen ontmoet. Maak je verbinding? Blijf je op afstand? Gaat het moeilijk of makkelijk? Verschilt dat per context? Stof tot nadenken 🙂
Tot slot wil ik dit prachtige gedicht van Stef Bos delen, wat precies beschrijft wat ik bedoel.
Je moet van twee kanten komen om elkaar te ontmoeten.
Je moet eigenlijk toevallig onderweg zijn.
Je moet geen doel voor ogen hebben.
En je moet laten gebeuren waarvoor je bang bent.
Je moet niet alles willen verklaren.
Voor je het weet verklaar je elkaar de oorlog.
Je moet van twee kanten komen om elkaar te ontmoeten.
Je moet jezelf in de ander durven zien
zonder in die ander te verdwijnen.
Het kan opeens zomaar voor je staan.
Het lijkt op iets om uit de weg te gaan.
Dat is het vreemde van geluk.
Je maakt het waar of je maakt het stuk.
Het kan jou bedreigen.
Het kan jou behoeden.
Maar je moet van twee kanten komen om elkaar te ontmoeten.
